Iedere partij heeft een plan om de landbouwsector een betere toekomst te geven en bij iedereen gaat het om een brede waaier aan maatregelen. Maar bevat dat pakket ook strengere regels rond klimaattransitie, natuurbescherming en dierenwelzijn? Bij Groen en Vooruit wel.
Vooruit wil de uitstootrechten van veehouders beperken, maar daarover duidelijke regels opmaken die hen toelaten met rechtszekerheid hun bedrijf uit te bouwen. Wie een grote klimaatimpact heeft – door bijvoorbeeld veevoeder te importeren en vlees te produceren voor de export – mag geen investeringssteun meer krijgen. Wie de stap zet naar duurzame landbouw, krijgt wel investeringssteun.
Groen pleit voor een stikstofdecreet dat op een ambitieuzere manier de natuur beschermt, wil de veestapel verder afbouwen en de opkoopregeling voor varkensboeren uitbreiden naar houders van andere diersoorten, voert een verbod op pesticiden in en verankert de rechten van dieren in de grondwet. Kooikippen, dagkuikens, te kleine hokken en verminkende ingrepen worden verboden. Het wordt voor dierenrechtenverenigingen makkelijker om naar de rechter te trekken. Voor duurzame lokale landbouw komt er een transitiefonds en moet voldoende landbouwgrond gevrijwaard worden.
CD&V breekt het stikstofdecreet open en wil de ‘betwistbare rekenkundige modellen’ in de huidige wetgeving inruilen voor regels die gebaseerd zijn op de daadwerkelijke emissie van een landbouwbedrijf. Bij de totstandkoming van Europese natuurwetgeving moet er altijd rekening gehouden worden met de specifieke situatie van de landbouw in het dichtbevolkte Vlaanderen.
Het Vlaams Belang herziet het stikstofdecreet en wil dat landbouw en industrie opnieuw gelijkwaardig worden behandeld. Het Europees landbouwbeleid moet rekening houden met de specifieke kenmerken van de Vlaamse landbouw, de pachtwet moet boeren beter beschermen tegen onteigening, het Prijzenobservatorium moet kunnen bemiddelen over prijsvorming en het luik landbouw moet verdwijnen uit het Mercosur-handelsverdrag met Latijns-Amerika. De partij ziet in dierenwelzijn een prioriteit en wil de regels op dat vlak aanscherpen.
De PVDA sluit grote landbouwbedrijven – vanaf een bepaald aantal hectare – uit van Europese landbouwsteun, verbiedt speculatie op landbouwproducten, wil boeren ‘bevrijden uit de greep van banken’ en heft hogere belastingen op agro-industriële bedrijven die ‘jarenlang miljarden winst hebben gemaakt op de kap van de lokale boer en de natuur’. Samen met grote landeigenaren moeten ze een solidair herstelfonds voor de biodiversiteit oprichten. De overheid moet via strategische voorraden de prijzen van landbouwproducten stabiliseren, via het Prijzenobservatorium de winstmarges van supermarkten en voedingsgroepen beter controleren, via een publieke investeringsbank geld uittrekken voor de ecologische transitie en via een nieuw overheidsbedrijf landbouwgrond opkopen, beheren en voordelig verpachten aan boeren. Landbouw en voedsel worden uitgesloten uit internationale verdragen, zodat voor geïmporteerde producten dezelfde sanitaire, ecologische en sociale normen gelden als voor lokale producten.
Open VLD pleit voor minder administratie voor landbouwers en meer zekerheid over vergunningen. De liberalen willen de monopolies in het natuurbeheer – een impliciete verwijzing naar Natuurpunt – slopen. Landbouwers moeten daardoor makkelijker zelf aan natuurbeheer doen. Qua ruimtelijke ordening moeten er drie soorten gronden komen: de huidige landbouwarealen, die niet in oppervlakte mogen dalen, natuurzones en groene bufferzones voor milieuvriendelijke landbouw.
De N-VA zegt geen concrete maatregelen te hebben voor verdere verstrengingen. De partij hecht wel belang aan een gezond evenwicht tussen natuur, klimaat, landbouw en dierenwelzijn en wil de positie van de landbouwer in de productieketen versterken. Na de verkiezingen moet worden onderzocht of er vanaf 2031 kan worden overgeschakeld naar een ander stikstofbeleid, dat niet langer uitgaat van de depositie van stikstof maar de uitstoot en de resterende stikstofeffecten terug dringt. De uitstoot van de veestapel moet wel worden terug gedrongen, onder meer via innovatie.
Voor U vindt dat er al heel strenge regels voor landbouw zijn. Voor dierenwelzijn moeten gelijke normen gelden in heel Europa. Het onverdoofd slachten moet ophouden.
