Onderwijs

'Kennis staat centraal'

De N-VA wil dat het Vlaams onderwijs zich niet neerlegt bij middelmatigheid en de ambities hoger legt. De leerkracht en de individuele school moeten meer autonomie krijgen, onder meer over het geschikte cursusmateriaal, maar worden sterker opgevolgd via een uitbreiding van de Vlaamse toetsen. Scholen die slechter dan gemiddeld presteren, krijgen een bindend advies en een verbetertraject opgelegd.

Kennis – vooral van Nederlands en wiskunde - moet centraler staan en de verplichte taaltest wordt uitgebreid. De leerplicht start vanaf drie jaar in plaats van vijf. De N-VA zegt de lat niet te willen lager leggen in naam van gelijke kansen en evenmin de spreekbuis voor een zuil of onderwijskoepel te zijn.

'Bindende taaltest voor kleuters'

Het Vlaams Belang vindt dat de kwaliteit van het onderwijs is gedaald omdat er almaar moeite gedaan moet worden om Nederlandsonkundige leerlingen mee te krijgen. De partij pleit daarom voor een taalintegratietraject van één schooljaar voor anderstalige nieuwkomers – de zogenaamde Conscience-klas - met een bindende taaltest. Ook in de derde kleuterklas komt er een bindende taaltest. Op de speelplaats van Vlaamse scholen wordt alleen Nederlands gesproken.

De partij is voor een maximumfactuur in het middelbaar onderwijs, aangepast aan de kosten per studierichting. Om de vijf jaar worden de schoolkosten doorgelicht. Laptops moeten worden aangeboden door de school.

Wie na hogere studies in het buitenland gaat werken, moet de effectieve studiekosten die de Vlaamse overheid subsidieerde terugbetalen. Niet-EU-burgers krijgen nooit een studietoelage.

'Vrijheid voor de koepels'

CD&V ziet in de vrijheid van onderwijskoepels de beste garantie voor kwaliteitsvol onderwijs en vindt dat het niet aan de overheid is om een staatspedagogie af te kondigen of tot op de eurocent te bepalen waar scholen hun geld moeten aan uitgeven. CD&V wil geen ‘gradenstructuur’ waarbij de overheid de schoolprestaties van leerlingen om de twee jaar beoordeelt: eindtermen worden alleen op het einde van het basisonderwijs bekeken. De onderwijsinspectie wordt onafhankelijker van de Vlaamse minister van Onderwijs.

Leerkrachten moeten worden aangetrokken via ingroeibanen met begeleiding en een werkgarantie van één jaar. Scholen krijgen meer autonomie om te bepalen wie een vak kan geven of in een ambt wordt aangesteld en kunnen ook onderwijsassistenten en masters basisonderwijs aanwerven. Scholen moeten bewust nagaan of invulboeken een pedagogische meerwaarde hebben.

'Kortere zomervakantie zoals Franstaligen'

Open VLD wil dat kinderen vanaf drie jaar al naar school moeten, en wil naar Franstalig voorbeeld de zomervakantie met twee weken inkorten en de herfst- en krokusvakantie met een week verlengen.

In het basisonderwijs moet sterker worden ingezet op Nederlands en wiskunde en moet de lat hoger worden gelegd door de centrale Vlaamse toetsen uit te breiden.

De vaste benoeming verdwijnt en maakt plaats voor een schoolopdracht op basis van een 38 urenweek. Directies moeten niet altijd voormalige leerkrachten zijn.

De lerarenopleiding wordt versterkt met meer praktijkervaring en meer uren voor de klas. Zij-instromers worden aangemoedigd de stap naar het onderwijs te zetten door 20 jaar anciënniteit mee te nemen.

In het hoger onderwijs worden meer anderstalige opleidingen aangeboden.

'Schaf godsdienstles af'

Vooruit pleit voor schoolplicht vanaf drie jaar – in plaats van vijf jaar vandaag  – en meer focus op vroege ontwikkeling van de kennis van het Nederlands. Ook in de latere jaren moet de kennis van het Nederlands omhoog.

Op school moeten de maaltijden gratis en gezond zijn en moet het lesmateriaal ook in duurdere richtingen kosteloos ter beschikking gesteld worden. De godsdienstlessen verdwijnen en maken plaats voor één overkoepelend vak over de diverse levensbeschouwingen.

De kwaliteit van het onderwijs moet omhoog, door een betere lerarenopleiding, een jaar betaalde stage voor zij-instromers en een Vlaamse lerarenpool zodat leerkrachten werkzekerheid krijgen. Leraars krijgen niet langer een les- maar een schoolopdracht, waarin ook plaats is voor specialisaties en overleg. De eindtermen moeten hervormd worden, waarbij de lat hoog moet liggen.

Vooruit is voorstander van centrale toetsen, wil snoeien in de waaier aan opleidingskeuzes en pleit voor versterking van de onderwijsinspectie.

'Minder lesuren voor startende leraars'

Groen wil het lerarentekort aanpakken met minder lesuren, meer begeleiding en meer werkzekerheid voor startende leerkrachten. De schoolteams moeten diverser en er moet meer tijd en geld naar professionalisering van leerkrachten gaan.

De kwaliteit van het onderwijs moet worden gegarandeerd via een rijk aanbod: naast basisvaardigheden zoals taal en rekenen moet er plaats zijn voor maatschappelijke thema’s zoals burgerschap, relaties, duurzaamheid en mediawijsheid.

Elk kind moet gratis naar school kunnen. Zowel leerlingen als leerkrachten hebben recht op deconnectie – waarbij je onbereikbaar mag zijn ­– buiten de schooluren.

'Niet meer dan 20 leerlingen per klas'

De PVDA wil de klassen beperken tot vijftien leerlingen tot het tweede leerjaar en twintig leerlingen daarna. Leerkrachten krijgen meer loon en meer rustpauzes, en afgeschafte verlofstelsels worden opnieuw ingevoerd.

Voor de leerlingen moet er een maximumfactuur komen in het middelbaar onderwijs en moeten warme maaltijden gezond en gratis zijn. Ook schooluitstappen en zwemlessen horen kosteloos te zijn. In het hoger onderwijs wordt het inschrijvingsgeld verlaagd naar 835 euro per jaar, worden er meer publieke koten gebouwd en stijgt het budget naar 2 procent van het bruto binnenlands product.

De PVDA is tegen toelatingsproeven die selecteren op sociale achtergrond en schaft het ingangsexamen voor arts, tandarts en dierenarts af. 

'Meer autonomie voor koepels'

Voor U pleit voor centrale eindtermen die de lat hoger leggen. De partij wil de centrale administratie afbouwen en onderwijs qua organisatie lokaler aansturen. Het statuut van de vastbenoemde leerkrachten vindt Voor U te strak en leerkrachten moeten efficiënter worden ingezet.

De onderwijskoepels krijgen meer autonomie, in ruil voor een hoger niveau van de leerlingen die uitstromen naar hoger onderwijs. Mensen die vandaag betaald worden als leerkracht maar in de administratie of ondersteunende diensten werken, moeten vaker voor de klas staan. De leerplicht start vanaf drie jaar.