Groen

'Klimaatbonus voor arme gezinnen'

Groen wil dat bedrijven - de grootste vervuilers - het meest bijdragen aan een eerlijk klimaatbeleid. Als dat beleid niet eerlijk is, zijn het immers de mensen die het moeilijkst rondkomen die de impact van de klimaatcrisis het hardst voelen.

De partij wil fossiele subsidies afbouwen en klimaatsubsidies inzetten als hefboom. Vlaanderen heeft een klimaatwet nodig en iedere regering moet een klimaatbegroting invoeren, waarin alle inspanningen vastgelegd zijn. De opbrengst van een Europese koolstofbelasting op transport en gebouwen moet gaan naar beter openbaar vervoer, renovatie van woningen, meer hernieuwbare energie en een financiële klimaatbonus voor arme gezinnen.

'Soepelere gezinshereniging'

Groen wil in het migratiebeleid mensenrechten centraal zetten, procedures sneller maken en opvang verbeteren. Aan de Europese buitengrenzen vinden er geen pushbacks meer plaats en wordt het grenswachtagentschap Frontex in die zin hervormd.

Gezinshereniging wordt soepeler door onrechtvaardige drempels weg te werken. Na een afgewezen asielaanvraag gebeurt de terugkeer zo vrijwillig mogelijk en als het toch gedwongen moet met respect voor de mensenrechten. Kinderen en kwetsbare groepen, zoals slachtoffers van mensenhandel, worden nooit opgesloten.

Arbeidsmigratie moet rechtvaardiger door werknemers beter te beschermen tegen uitbuiting, onder meer via sterkere inspectiediensten.

'Extralegale voordelen meetellen voor belastingen'

Groen voert een progressieve vermogensbelasting in op het totale nettovermogen zodra dat hoger is dan 2,5 miljoen euro. Het fiscaal onderscheid tussen inkomen uit arbeid en inkomen uit kapitaal verdwijnt.

In de personenbelasting wordt het belastingvrije minimum – het deel van je inkomen waarop geen belastingen zijn verschuldigd – opgetrokken tot aan de armoedegrens.

Het betekent niet dat voor iedereen de loonlasten per definitie dalen. De sociale bijdragen stijgen voor hogere inkomens door alle extralegale loonvoordelen mee te rekenen, kortingen op sociale bijdragen ter discussie te stellen en de sociale bijdragen van zelfstandigen progressiever te maken.

In de financiële sector komt er een tobintaks op financiële transacties die speculatie moet ontmoedigen. In de erf- en schenkingsbelastingen moeten ontwijkingsroutes aangepakt worden.

'Minder lesuren voor startende leraars'

Groen wil het lerarentekort aanpakken met minder lesuren, meer begeleiding en meer werkzekerheid voor startende leerkrachten. De schoolteams moeten diverser en er moet meer tijd en geld naar professionalisering van leerkrachten gaan.

De kwaliteit van het onderwijs moet worden gegarandeerd via een rijk aanbod: naast basisvaardigheden zoals taal en rekenen moet er plaats zijn voor maatschappelijke thema’s zoals burgerschap, relaties, duurzaamheid en mediawijsheid.

Elk kind moet gratis naar school kunnen. Zowel leerlingen als leerkrachten hebben recht op deconnectie – waarbij je onbereikbaar mag zijn ­– buiten de schooluren.

'Strijden tegen discriminatie op werkvloer'

Groen wil de krapte op de arbeidsmarkt oplossen met betere arbeidsomstandigheden en rechtvaardiger lonen, zeker in ‘essentiële sectoren’ als zorg, onderwijs en de groene industrie. Sowieso moeten overal de minimumlonen omhoog en moeten de lasten verschuiven van arbeid naar vermogen.

De partij wil investeren in de diensten voor arbeidsbemiddeling. De VDAB moet werkgevers helpen bij het uitschrijven van vacatures. Werknemers moeten stemrecht krijgen in de raad van bestuur van hun bedrijf. Discriminatie op de arbeidsmarkt moet worden aangepakt met streefcijfers, positieve discriminatie en praktijktesten bij sollicitaties. Als uit die praktijktest blijkt dat er gediscrimineerd wordt, volgen sancties.

Groen wil de sociale economie verdubbelen van 50.000 naar 100.000 jobs, omdat zulke sociale jobs menselijk, maatschappelijk en economisch resultaat opleveren. 

'Minstens 30% vrouwen in leger'

Groen ziet defensie als een noodzakelijk instrument in het streven naar vrede en respect voor mensenrechten. De partij wil meer democratische controle op het leger en wil dat defensie ook beter klaarstaat om burgers te helpen bij klimaatrampen. België mag geen kernwapens op zijn grondgebied hebben.

Tegen 2030 mag ten hoogste 70 procent van de militairen mannen zijn. De Europese landen moeten nauwer samenwerken op defensie en nauwer toezien op de export van wapens. De Kamercommissies voor legeraankopen en buitenlandse militaire missies moeten wanneer mogelijk met open deuren vergaderen.

Groen ziet binnenlandse veiligheid als meer dan het handhaven van de wet en wil inzetten op preventie en de diepere oorzaken van onveiligheid zoals ongelijkheid en armoede. De partij wil een einde aan 'etnische profilering', waarbij de politie mensen voor controles selecteert op hoe ze eruitzien.

'Wachtlijsten sociale woningen weg tegen 2040'

Groen wil wonen betaalbaar maken door te strijden tegen speculatie en leegstand, meer grond in publieke handen te brengen en via erfpacht mensen eigenaar te laten worden van een woning op collectieve grond. De sociale lening wordt hervormd zodat meer mensen er een beroep op kunnen doen. Wooncoöperaties worden aangemoedigd.

Huureigenaars moeten hun huurprijzen objectief laten ramen, rekening houdend met de ligging en de eigenschappen van de woning. De wachtlijsten voor sociale woningen, waar 180.000 gezinnen op staan, worden weggewerkt tegen 2040. 

'Minstens één overheidsbank'

Groen wil groen en lokaal ondernemerschap stimuleren, via investeringen en fiscale voordelen. Fossiele subsidies worden afgebouwd. Uitzonderingen die multinationals toelaten om te ontsnappen aan belastingen, moeten verdwijnen.

De verloning in de financiële sector mag niet gebaseerd zijn op kortetermijnwinst. Het bankenlandschap moet bestaan uit klassieke banken, coöperatieve banken en minstens één overheidsbank.

Met bedrijven die steun krijgen van de overheid worden afspraken gemaakt over CO₂-reductie, circulaire economie, milieubescherming en groene jobs. Minstens 40 procent van de strategische groene technologie moet in Europa gemaakt worden. 

'Zorgtaken in gezin tellen mee'

Groen wil de verhoging van het minimumpensioen verdedigen en versterken. Mensen moeten voor hun 65 met pensioen kunnen als ze 42 jaar hebben gewerkt, waarbij de jaren in zware beroepen ook zwaarder moeten doorwegen in die berekening. Op die manier kunnen volgens de partij de meeste mensen voor hun 65ste met pensioen, terwijl de pensioenleeftijd vandaag wettelijk aan het stijgen is tot 67 jaar.

Wie niet of deeltijds heeft gewerkt om zorgtaken in het gezin op te nemen, moet die jaren in de pensioenberekening meegeteld zien als gewerkte jaren.

'Gratis kinderopvang voor laagste inkomens'

Groen voert in Vlaanderen een jaarlijkse groeinorm in voor het welzijnsbudget, zodat het meestijgt met de noden van de bevolking. De wachtlijsten worden weggewerkt. Het budget voor preventie wordt verdubbeld. In de zorgsector wordt meer personeel aangetrokken, dat betere arbeidsvoorwaarden en lonen krijgt. 

Overmatig geneesmiddelengebruik wordt bestreden, het verlof om mantelzorg te verlenen wordt uitgebreid en enkel bij een bezoek aan de dokter wordt remgeld aangerekend. De commercialisering van ouderenzorg moet stoppen, zodat de factuur van het woonzorgcentrum voor elke oudere betaalbaar is. 

In de kinderopvang zorgt een begeleider nog voor maximaal vijf kinderen, stijgen de lonen, betalen de ouders in functie van hun inkomen en wordt de opvang gratis voor de laagste inkomens. Die laatste krijgen ook meer kindergeld, via een hervorming van het Groeipakket. Het moederschapsverlof gaat naar 20 weken, het ouderschapsverlof naar vijf maanden. Wanneer beide ouders het opnemen, krijgen ze drie maanden extra.

'30 km/u in elke woonwijk'

Groen zet in op openbaar vervoer, de fiets en elektrisch rijden. De investeringen in De Lijn moeten stijgen, de prijs van de treintickets bij de NMBS moet dalen en het aanbod aan treinverbindingen moet omhoog.

Het onderscheid tussen de fiscale behandeling van loon en de salariswagen dooft geleidelijk uit. Voor lage inkomens komt er een systeem van sociale leasing van elektrische wagens, vanaf 100 euro per maand.  De btw op deelmobiliteit daalt naar 6 procent en de maximumsnelheid in alle woonwijken wordt 30 kilometer per uur.

'Abortus voor minderjarigen zonder toestemming ouder'

Groen wil dat België evolueert naar een federale staat die bestaat uit vier deelstaten: Vlaanderen, Brussel, Wallonië en Duitstalig België. De federale regering moet opnieuw meer bevoegdheden krijgen voor klimaat, energie, mobiliteit, justitie, zorg, sport, gezondheid en ontwikkelingssamenwerking. Wanneer de besluitvorming blokkeert in crisissituaties of in Europese discussies, mag de federale regering de knoop doorhakken. Qua begroting vindt Groen dat de nieuwe Europese regels voldoende ruimte moeten laten voor groene investeringen.

Groen is voor een federale kieskring en voor de afschaffing van de Senaat. De partij wil de opkomstplicht in de lokale verkiezingen weer invoeren en stemrecht geven vanaf 16 jaar in álle verkiezingen. De dotaties aan politieke partijen dalen en er komt een plafond op reclame-uitgaven en een betere regulering van sociale media.

De partij wil de abortustermijn uitbreiden naar minstens 18 weken en de verplichte bedenktijd van 6 dagen afschaffen. Abortus voor minderjarigen wordt mogelijk zonder toestemming van ouder of voogd. De anonimiteit van zaad- en eiceldonoren verdwijnt. Ook mensen met dementie krijgen recht op euthanasie. Begeleide levensbeëindiging wordt bespreekbaar gemaakt, ook voor wie een stervenswens heeft zonder medische aanleiding.

'Meer geld voor Europa'

Groen wil sterkere klimaatafspraken in Europa, meer macht voor het Europees Parlement en wil dat regeringen van EU-landen op de Europese toppen niet langer vetorecht hebben om beslissingen – zoals over defensie, buitenlands beleid of sociaal beleid – te blokkeren.

Het Europees budget moet stijgen en kandidaat-lidstaten zoals Oekraïne moeten perspectief op toetreding krijgen, met duidelijke voorwaarden. De Commissie telt minder leden, die niet langer uit ieder land komen. Er komt een Europees sociaal klimaatfonds.

Groen plaatst ook in gewapende conflicten altijd mensenrechten en het internationaal recht centraal, wil de diplomatie versterken en het budget voor ontwikkelingssamenwerking doen stijgen tot 0,7 procent van het bruto binnenlands product. In internationale relaties moeten gendergelijkheid, burgerrechten, steun aan het middenveld en de vrije pers speerpunten zijn.