Dit betekenen de beslissingen van de Veiligheidsraad

De huidige afzonderingsmaatregelen, die minstens van kracht bleven tot 19 april, worden verlengd tot en met zondag 3 mei. Er liggen nog altijd te veel coronapatiënten in het ziekenhuis om de lockdown-light al te kunnen afbouwen. ‘Het is zeer duidelijk dat de crisis nog niet achter ons ligt’, verklaarde premier Sophie Wilmès (MR) woensdag na afloop van de Nationale Veiligheidsraad, waarin zijzelf en de minister-presidenten van de deelstaten zetelen.

Als de maatregelen nu al zouden worden afgebouwd, dreigen snel weer meer mensen te worden besmet en dreigen de ziekenhuizen overbelast te raken. Een nieuwe lockdown zou dan nodig zijn. Op advies van de experten heeft de regering daarom beslist te wachten, net zoals alle andere Europese landen dat doen. 'Er is geen vaccin en geen wondermiddel tegen het virus', zo legde Wilmès het gebrek aan alternatief uit.

Wat met de lockdown?

Minstens tot 3 mei moeten we met zijn allen zo veel mogelijk thuisblijven. Of om het met de woorden van minister van Sociale Zaken Maggie De Block (Open VLD) te zeggen: 'Blijf in uw kot'. Niet-essentiële verplaatsingen zijn verboden en werknemers moeten zo veel mogelijk telewerken. Bedrijven die niet kunnen telewerken mogen voortwerken, maar enkel als werknemers anderhalve meter afstand van elkaar kunnen behouden.

Tot nog toe waren alleen verplaatsingen naar de supermarkt en voedingswinkels, voor zorg of het verzorgen van mensen toegestaan. Ook wandelen was toegelaten, net zoals joggen en fietsen en dat in het gezelschap van één persoon buiten het eigen gezin. Op die regels komen enkele kleine versoepelingen die allicht volgende week maandag ingaan, maar de basisregels moeten worden opgevolgd. ‘We zitten nog niet in de fase van de terugkeer naar het gewone leven’, benadrukte Wilmès.

Welke versoepelingen komen er?

Naast voedingswinkels en supermarkten kunnen ook tuincentra en doe-het-zelfzaken de deuren openen. Wel moeten ze dezelfde regels volgen: er mag maar een beperkt aantal klanten tegelijk binnen, zodat iedereen voldoende afstand kan houden. Overige klanten moeten buiten in een rij hun beurt afwachten. Door de tuin- en bouwcentra te openen hoopt de overheid dat mensen zich thuis beter kunnen bezighouden en dat ze minder snel geneigd zullen zijn op zwier te gaan.

Bewoners van woon-zorgcentra en andere collectieve woonvoorzieningen zoals de centra voor mensen met een handicap mogen het bezoek krijgen van één vaste persoon. Die moet zich op voorhand registreren en mag in de twee weken voor het bezoek geen ziektesymptomen hebben gehad. Ook wie thuis geïsoleerd is en zich niet kan verplaatsen, mag het bezoek van één persoon krijgen. De maatregel moet voorkomen dat mensen te eenzaam worden. De beslissing leidde meteen tot bijzonder veel kritiek vanuit de woon-zorgcentra.

Wat met de bedrijven?

Anders dan veel bedrijfsleiders hadden gehoopt, komen er nog geen versoepelingen op de werkvloer. Als niet kan worden getelewerkt en werknemers onvoldoende afstand kunnen houden, moet een bedrijf de deuren dichthouden. Wel bood Wilmès perspectief: alle sectoren moeten het heropenen van de economie voorbereiden. Werkgevers en vakbonden moeten in protocollen vastleggen hoe het werk na 3 mei met respect voor de gezondheid van de werknemers maximaal kan worden hervat.

Alle niet-voedingswinkels, op tuincentra en doe-het-zelfzaken na, blijven tot 3 mei gesloten. Hetzelfde geldt voor cafés en restaurants. De komende week bekijkt een werkgroep, die zich bezighoudt met het voorbereiden van een exitstrategie en die onder leiding staat van virologe Erika Vlieghe, onder welke voorwaarden en tegen wanneer die zaken kunnen heropenen.

Wat met het ‘gewone’ leven?

Over de timing van de terugkeer naar een ietwat normaal leven is nog weinig duidelijkheid, behalve dat die in stappen zal verlopen. ‘Zo willen we vermijden dat de epidemie heropflakkert’, stelde Wilmès. Over de scholen is bijvoorbeeld nog niets beslist. Virologen zijn verdeeld over de vraag of ze snel weer moeten worden geopend, omdat de impact op het aantal nieuwe besmettingen onduidelijk is. Vlaanderen heeft alvast aangekondigd dat het zelf gaat bekijken wanneer de scholen opnieuw open kunnen.

Over de zomervakantie liet Wilmès zich nog niet echt uit. De enige beslissing die werd genomen, is het verbod op massa-evenementen tot 31 augustus. Festivals zoals Rock Werchter en Tomorrowland kunnen niet doorgaan, net zoals de Gentse Feesten. Waar de grens komt te liggen - wat met kleinere events zoals kermissen en wijkfeesten, wat met sportevenementen zoals voetbalwedstrijden? - moet nog worden uitgeklaard.

Over buitenlandse reizen is evenmin een beslissing genomen omdat geen enkel ander Europees land dat al heeft gedaan. Er is Europese druk om de grenzen tussen landen waar het coronavirus onder controle is open te stellen. Bovendien leeft de vrees dat, als alle Belgen in eigen land moeten blijven, er een overrompeling komt van de kust en de Ardennen en dat afstand houden daar onmogelijk wordt.

Is er een exitstrategie?

De werkgroep van Vlieghe werd pas vorige week samengesteld, maar leverde woensdag al een eerste rapport af. Het is een plan van aanpak dat de komende week vorm moet krijgen. De experts zoeken uit hoe de terugkeer naar het gewone leven moet worden aangepakt. Het houden van afstand, het massaal testen en het via apps traceren van mogelijk besmette mensen staan daarbij centraal.

Ook mondmaskers spelen een rol bij de terugkeer naar het gewone leven. Een expertengroep van virologen leverde daarover een nieuw rapport af. Gespecialiseerde maskers, zoals de FFP2’s die lucht filteren en chirurgische mondmaskers, moeten worden voorbehouden voor het medisch personeel en andere beroepsgroepen die in contact komen met coronapatiënten.

Als er een afbouw komt van de afzonderingsmaatregelen zal de bevolking wel het advies krijgen stoffen mondmaskers te dragen op plaatsen waar geen afstand kan worden gehouden. Het gaat bijvoorbeeld over de supermarkt of het openbaar vervoer. Er wordt bekeken hoe de productie van die maskers in België kan opstarten, maar mensen kunnen de maskers ook zelf maken. Het dragen ervan wordt evenwel geen verplichting.

Volgende week vindt een nieuwe Veiligheidsraad plaats. Die zal beslissen hoe de maatregelen worden afgebouwd. 'We zijn nog niet aan het einde van de tocht, maar we zullen onze bestemming bereiken en we zien elkaar daar terug', zo sloot Wilmès woensdag haar persconferentie af.